40 godina Volkswagen Golfa – Etalon

Etalon je materijalizovana mjera, mjerilo, referentni materijal ili mjerni sistem koji predstavlja realizaciju definicije date veličine sa navedenom vrijednošću veličine i pridruženom mjernom nesigurnošću, tako da služi kao referenca u auto svijetu – „Volkswagen Golf“

[gmedia id=150]

Testira Auto magazin, partner Carlander portala

Piše: Aleksandar Bursać

.

Htjeli to da priznaju ili ne, današnjim proizvođačima automobila niže srednje klase oči su uprte u jedan model – VW Golf. Naravno, bave se i ostalom konkurencijom, ali prilikom konstruisanja novih modela se obavezno nabavlja jedan Golf koji se rastavlja do najsitnijih detalja i proučava. Ovde ne mislimo na kopiranje dizajna, već na ukupan inženjering.

To možemo da tvrdimo nakon višedecenijskog iskustva u testiranju automobila koji su vremenom zaista postali sve bolji. Istovremeno, čini nam se da je Golf uvijek za korak ispred drugih u pogledu kompleksnosti projektovanja i izrade. Ne brinite, i Njemci su radili isto što i danas rade ostali. Učili su od – Italijana i Fijata.

Čuveni dizajner Giorgetto Giugiaro (Đorđo Đuđaro) je još 1970. godine, dakle četiri godine prije zvanične svjetske premijere, izjavio da je prilikom donošenja skica Golf u fabrici u Wolfsburgu slučajno vidio rastavljeni Fiat 128. Da podsjetimo, „stodvadesetosmica“ pojavila se 1969. godine i smatra se prvim automobilom sa modernim konceptom koji je objedinio prednji pogon, poprečno postavljen motor sa zupčastim kaišem i ventilima bez klackalica, Macpherson (mekferson) ogibljenje i disk kočnice.

Volkswagen je ovu ideju dodatno usavršio i odlučio se za Giugiaroov dizajn, s obzirom da su ostali prototipi bili katastrofalnog i zastarjelog koncepta. U to vrijeme (1969. godina), po Torinu se uveliko vozio prototip Zastave 101. S obzirom da je odmah donijeta odluka da hatchback verzija Fiata 128 bude prepuštena Zastavi, Giugiaro je Njemcima ponudio suludo prepuštenu ideju i Golf nacrtao kao hatchback sa troja vrata, koja su nagovještavala sportski i mladalački karakter preko potreban u ambicioznim i poletnim sedamdesetim godinama. Tako je nastao oblik karoserije koji je odredio sudbinu automobila do današnjih dana.

Za pojavu Golf zaslužan je i između ostalog, novi direktor Volkswagena Rudolfph Leading (Rudolf Liding) koji je zaustavio razvoj prototipa sa zadnjim pogonom i uz dužno postavljenim motorom sa vodenim hlađenjem smještenim ispod zadnjeg sjedišta. Nakon četiri godine razvoja, maja 1974. Golf (fabrički kod „tip 17“) je ugledao svjetlost dana. U prvom momentu su se proizvodile verzije sa troja, a zatim i sa petora vrata. Odmah je preuzeo motore od Audija 50 i Audija 80, zapremine 1,1 litar sa 50 KS, 1,3 sa 60 KS i 1,5 sa 70 KS.

Prodaja je odlično započela već od prvog dana. Kupci su smatrali da ima sportski karakter, čak i sa najmanjim motorom. S obzirom da je tada vladala naftna kriza, potrošnja je bila veoma važna. Iz tog razloga se pojavila „Formula E“ verzija sa petostepenim mjenjačem koji je pri 90 km/h spustio potrošnju sa 6,4 na 5,2 l/100 km.

Značajan historijski trenutak je pojava „GTI“ modela 1976. godine. Dobio je 1,6-litreni motor iz Audija 80 GTE sa 110 KS (pri 6100 o/min), ventilirajuće diskove i hladnjak ulja.

Estetski detalji su bili prava atrakcija – trokraki kožom presvučeni volan, ručica mjenjača sa kuglom u obliku golf loptice, prednji spojler, šire gume dimenzija 175/70 HR 13, crveni okvir na prednjoj masci i crna folija na vratima prtljažnika su „GTI“ izdvajali od svih drugih automobila.

Motor je imao mehaničko K-Jetronic ubrizgavanje goriva, a sa masom od 810 kg imao je zaista atraktivne performanse za to vreme – maksimalna brzina je bila 182 km/h a do „stotke“ je ubrzavao za 9,2 sekunde.

Još jedan veoma važan trenutak u razvoju Golf dogodio se septembra 1976. Predstavljena je dizel verzija, što je bilo prilično neobično za to vrijeme. Do tada su dizeli smatrani za veoma prljave i bučne. Kao osnova za razvoj dizela poslužio je 1,5-litreni benzinac. Tako su dizeli u početku imali zapreminu 1,5 litara i 50 KS, a ubrzo su povećani na 1,6 i 54 KS. Uprkos buci i vibracijama, bio je tražen zbog veoma male potrošnje koja se kretala oko 5 l/100 km.

Prva restilizacija uslijedila je 1978. godine. Dobio je plastične branike sa funkcijom apsorpcije energije prilikom udarca, a drastično je poboljšana i zaštita od korozije. Golfovi su prije toga masovno trulili zbog loše legure recikliranog metala koji je korišten u to vrijeme, a sadržao je i veliku količinu bakra u sebi.

Augusta 1979. predstavljena je sedan verzija Golf, odnosno Jetta. Namjenjena je konzervativnijim kupcima i imala je verzije sa dvoja i četvora vrata. U Sjevernoj Americi je postigla veliki uspjeh, ali je u Evropi prodaja bila daleko ispod očekivanja.

Godinu dana kasnije Golf dobija još izmjena – široka zadnja svjetla i novu komandnu i instrument tablu. Ovakav auto je po dizajnu bio najbliži Giugiarovim originalnim skicama. Uvedeni su i nivoi opreme “C”„ „CL“ i „GL“, a instrument tabla je dobila moderne četvrtaste instrumente i LED indikatore. „GTI“ je postao dostupan i sa petora vrata.

Kako se proizvodnja bližila kraju, uvedene su i luksuznije verzije „LX“ i „GX“, kao i specijalni Golf Pireli. Tako je 1982. dobio 1,8-litreni motor od 112 KS. Njegova cijena je bila skoro duplo veća u odnosu na baznu verziju iz 1976. – 22.800 DEM spram 13.850 DEM, a ideja je bila da se predstavi niskobudžetna verzija „GTI“ modela za svakodnevnu upotrebu.

Još važniji trenutak za istoriju Golfa pa i cijele kompakt klase je uvođenje prvog turbo-dizel motora. Marta 1982. na sajmu u Ženevi predstavljen je Golf GTD. U to vrjeme je bio najekonomičniji serijski auto na svijetu. Bio je baziran na šasiji „GTI“ modela, sa dosta pozajmljenih dizajnerskih elemenata, uključujući i sportska Recaro sjedišta. Uz pomoć Garetovog turbo-punjača imao je 70 umesto 54 KS i 133 umjesto 104 Nm okretnog momenta. Ukupno je napravljeno 30 izmjena na motoru kako bi se povećala snaga i smanjila potrošnja. Sa svim dodacima masa je povećana za 18 kilograma, a prosječna potrošnja je iznosila manje od 6 l/100.

Proizvodnja Golf prve generacije u Njemačkoj prestaje 1983. godine. Napravljeno ih je preko šest miliona, od čega milion dizelaša. Osim u Nemačkoj i Jugoslaviji, Golf se sklapao još u Australiji, Belgiji, SAD-u, Južnoafričkoj republici, Nigeriji i Meksiku.

Rad na Golf 2 („tip 19E“) počeo je još 1979. Tada je utvrđeno kako će izgledati, a ručno napravljeni prototipi testiraju se od 1980. Zvanična premijera uslijedila je augusta 1983. godine. U poređenju sa prethodnikom duži je za 17 cm, a povećano je i međuosovinsko rastojanje kao i masa za 95 kg. Nastavilo se sa kvalitetnom zaštitom protiv korozije a uvedeno je i sastavljanje automobila pomoću robota.

Kabina je postala komfornija, više nije bilo vidljivih metalnih površina, čak i u najslabije opremljenom Golf C. Čak i uz njega su mogli da se poruče gotovo svi motori – benzinci 1,3 sa 55 KS, 1,6 sa 70 KS, 1,8 sa 90 KS, kao i 1,6 dizelaši sa i bez turba od 54, odnosno 70 KS. U startu je ponuđeno nekoliko paketa opreme – „C“, „CL“, „GL“ i „GLX“. Već 1984. stiže nekoliko noviteta – februara mjeseca počinje proizvodnja Jette druge generacije, Golfa sa katalizatorom ali i „GTI“ varijante. U početku je imao 112 KS kao u prethodniku, a od marta 1986. se isporučuje sa 16V motorom od 139 KS. Bilo je kasnije i slabijih varijanti tog motora od 129 i 107 KS, što zbog katalizatora što zbog ugradnje u ostale verzije. Istovremeno je uveden Golf Syncro sa pogonom na sva četiri točka, a po prvi put kupci su mogli da doplate za ABS sistem u „GT“ i „GTI“ modelima.

„Golf GT“ je praktično imao izgled „GTI“-ja. Spušten je za 20 mm, a pod haubom je bio 1,8 benzinac od 90 KS. Pojačan motor za osam „konja“ nalazio se u „GT“ verziji Syncro, a kasnije i u ostalim modelima. Od 1987. dobija i točkove prečnika 14 inča. Turbo-dizel u „GTD“-u je takođe preuzet iz Golf 1, s tim što je 1989. godine sa 70 unapređen na 80 KS.

Sljedeći važan datum u istoriji „Golf dvojke“ je august 1987, kada stiže i prva restilizacija. Tom prilikom su ukinuta leptir stakla na prednjim vratima, retrovizori su pomereni unaprijed, a promjenjena je i prednja maska koja je sadržala samo pet lajsni i veći VW znak. Pozadi je čuveni logo pomjeren u sredinu, a oznaka modela je dobila drugačiji font.

U unutrašnjosti su se našli novi volan i sjedišta, a poboljšana je i oprema. Od 1989. petostepeni mjenjač postaje standard u jačim verzijama od 70 KS pa na gore. Po prvi put kupci mogu da doplate za servo volan, ABS (od februara 1987.), elektro-podizače prozora, centralnu bravu i filter polena. Iste godine slijedi još jedna restilizacija kada Golf dobija „duboke“ branike u boji karoserije (za „GL“ i „GTI“), novu elektriku, volan na čijem stubu je postavljen prekidač za sva četiri žmigavca.

Posljednjih par godina proizvodnje pojavljuju se mnogobrojne specijalne edicije i verzije. Zanimljivo je da „GTI“ sam po sebi uopšte nije bio zanimljiv kupcima u njemačkoj i činio je svega dva posto prodaje, za razliku od Velike britanije gdje je čak 16% „Golf a dvojki“ bilo „GTI“. Jedan od atraktivnijih svakako je bio i „GTI G60“ koji je uz pomoć „G“ punjača iz 1,8 litara radne zapremine razvijao 160 KS.

I taj auto je imao nekoliko verzija, među kojima je „G60 reli“ sa 4×4 pogonom, četvrtastim farovima i prednjom maskom sa „VW Corrado modela; ukupno ih je napravljeno oko pet hiljada u fabrici u Briselu za reli takmičenja, ali i civilne potrebe. Svega 50 ih je izrađeno sa enterijerom potpuno obloženim kožom i svi su bili namjenjeni tržištu Švicarske. Za to i Austrijsko tržište, svaki „G60“ je imao i klimu. Ništa manje atraktivan nije ni „G60 limited“ pojačan na 210 KS od strane odjeljenja VW Motorsport; taj auto je proizveden u svega 71 primeraka i koštao je 68.500 DEM. Kraj proizvodnje Golf druge generacije definitivno stupa na snagu decembra 1992.

Zahvaljujući dobrim motorima i antikorozivnoj zaštiti, prema podacima iz 2012. u Njemačkoj je bilo registrovano skoro 450.000 „dvojki“, uprkos tome što su u najboljem slučaju ti automobili stari 20 godina.

Ne baš sjajno poglavlje za Golf započinje 1991. kada startuje proizvodnja treće generacije. U suštini, mehanički je bio gotovo identičan „dvojci“, sa praktično nepromjenjenim dimenzijama. Već godinu dana kasnije počinju masovna povlačenja automobila na servis zbog raznih problema, a korozija počinje da zadaje glavobolju vlasnicima serija napravljenih do 1995, kada se prilikom restilizacije konačno popravlja kvalitet.

Među novim motorima koji će obilježiti i naredne generacije golfa su 1,9 dizel sa i bez turba i direktnim ubrizgavanjem goriva, kao i čuveni „VR6“ šestocilindrični motor sa uglom među cilindrima od 15 stepeni i to u dvije verzije – zapremine 2,8 i 2,9 litara sa 174 i 190 KS.

Još jedna velika novina nastaje uvođenjem karavan verzije u gamu, koji će nastaviti da se prodaje nakon pojavljivanja četvrte generacije 1997. Kabriolet preskače drugu generaciju i nastavlja da živi sve do pojave „trojke kabrio“ koja, na sličan način, zalazi u četvrtu generaciju do pojave aktuelne „šestice kabrio“ koja će, po svoj prilici, dočekati „osmicu“, ako ne i „devetku“.

Četvrta generacija počinje da silazi sa proizvodnih traka oktobra 1997. godine. Tada počinje novo poglavlje koje se bez većih iznenađenja i uzbuđenja nastavlja do danas, uz konstantan i odmjeren napredak pod budnim okom konkurencije.

Za Golfa se vezuju i brojni srodnici, kao što su Scirocco, Corrado, Golf Plus, Touran, nova Buba, Eos, a po nekima i Tiguan, sa kojim, zapravo, ima malo toga zajedničkog. Golf je duži niz godina najprodavaniji automobil u Evropi, dok je u Njemačkoj broj 1 još od 1975. kada ga je na godinu dana (1980.) prekinuo Mercedes serije 123.

O njegovom uspjehu govore i same brojke pa je tako proizvedeno preko 30 milioniona primeraka, a jubilarni 30 milioniti primjerak bio je to Golf 7 TDI bluemotion. Do danas, Golf je uz Toyota Corolla model auto sa najdužim kontinuitetom u proizvodnji, bez promjene imidža i karaktera. Mnogi se slažu u jednom – ako bi ga promjenili, to više ne bi bio Golf!

Sedam veličanstvenih 

Giugiaroov dizajnerski studio Italdesign zaslužan je za kreacije svih generacija Golfa. Volkswagen AG ga je otkupio maja 2010. godine. Osnovna ideja je da auto bude prepoznatljiv, bez previše izmjena, slično kao kod Porschea 911. Dakle, evolucija a ne revolucija. Da ovakav koncept ima dovoljan broj pristalica govore i podatci o prodaji Golfa  koji je i dalje najpopularniji model C segmenta u Zapadnoj Evropi i ujedno najbolje prodavan model Volkswagena.

Tri kabrioleta

Bitan trenutak u istoriji Golfa je i mart 1979. Tada je dobio kabriolet verziju sa zadatkom da zamjeni Bubu kabrio. Sa ukupno proizvedenih 388.522 primerka za 14 godina, smatra se najtiražnijim kabrioletom na svijetu. Nije ni čudo, sa proizvodnih traka je silazio sve do avgusta 1993. Sklapao se u Karmann fabrici u Osnabrucku, gdje je i razvijen. Pokretao ga je 1,5 benzinac sa 70 ali i 1,6 sa 110 KS. U posljednjoj godini je prodavan samo sa 1,8 motorom od 98 KS i katalizatorom. Tokom restilizacije 1987. dobio je „duboke“ branike i nešto drugačija zadnja svjetla, a od 1992. se prodaje sa vazdušnim jastukom za vozača.

Nakon Golfa 1 kabrio, „Golf trojka“ 1998. preuzima prednji kraj od „četvorke“. Od 2002. do prije dvije godine nastaje zatišje sa kabrioletima, kada počinje proizvodnja „šestice“ kabrio. Ona će verovatno trajati sve do „osmice“.

Domaći auto 

Sklapanje Golfa u Tvornici automobila Sarajevo (TAS) počinje 1976. godine. Kako je vrijeme prolazilo, sve je više komponenti dolazilo iz jugoslovenskih fabrika, a prema internim kontrolama Volkswagena, Golf iz Vogošće se po kvalitetu nije razlikovao od njemačkog. Proizvodnja Golfa 1 nastavlja se još dvije godine nakon prestanka u Nemačkoj, a sa istim zakašnjenjem 1985. počinje i sklapanje Golfa 2.

TAS je jedina fabrika u kojoj se proizvodila teretna varijanta Golfa za evropsko tržište. Prvi Caddy sišao je sa proizvodnih traka 1982. godine i do rata 1992. godine proizvedeno ih je ukupno oko 200.000 primjeraka. Osim u Sarajevu, Caddy se proizvodio još u američkoj fabrici u Pennsylvaniji i neznatno se razlikovao od evropskog modela.

Rekordna godina za fabriku u Vogošći je bila 1989. godine kada je proizvedeno ukupno 37.000 vozila od strane 3.500 zaposlenih radnika. Osim Golfa, u TAS-u se sklapala i Jetta prve i druge generacije. Polovina ukupne proizvodnje je odlazila na slovenačko tržište, po 20% u Bosnu i Hrvatsku, a deset posto proizvedenih Golfova prodavalo se u Srbiji, Crnoj Gori i Makedoniji.

Za vrijeme rata je ukraden veliki broj novih automobila iz fabričkog kruga, koji su u najvećem broju završili na „crnom tržištu“ širom bivše Jugoslavije. Dio tih automobila je već bio plaćen od strane kupaca koji ih nikada nisu dobili.

Ista cijena danas i prije 40 godina

Kada se pojavio sredinom 1974. godine, najjeftiniji golf 1,1 od 50 KS je koštao 7.995 njemačkih maraka. Prevedeno u današnje pare i uzimajući u obzir inflaciju, to je približno 11.200 eura. Treba imati u vidu da je to bila cijena za baznu verziju koja je naprijed imala doboše umjesto diskova, samo kilometar sat, a nije imao servo kočnice kao ni rikverc svetlo. Uzimajući u obzir šta sve danas nudi Golf 7, može se reći da praktično nije poskupio.

Začetnik krosover segmenta

Golf Country (Golf kantri) i njegov 4×4 pogon razvijen je u saradnji sa Steyr-Daimler-Puchom iz Graca u Austriji. Karoserija mu je povišena tako da je klirens bio 180 mm. Imao je bulbarove kao i rezervni točak na vratima prtljažnika u stilu terenaca. Na žalost, nije imao blokadu diferencijala pa njegove terenske vozne karakteristike nisu bile dobre.

Proizvodnja je počela sredinom 1990. Godine, a obustavljena već decembra 1991. Uglavnom su svi modeli imali 1,8 benzinski motor sa 98 „konja“ kao u Golfu Syncro, a mala serija od pedesetak komada je napravljena za VW radnike sa motorom iz Golfa GTI od 107 KS. Imao je nekoliko verzija u pogledu opreme i luksuza, a proizvedeno je ukupno 7.735 komada od planiranih 15.000. Cijena ovog modela iznosila je oko 50.000 DEM. Uprkos svemu, može se smatrati jednim od začetnika današnjeg crossovera, pa i SUV segmenta.

Golf 1 1974-1983
Golf 2 1983-1992
Golf 3 1993-1997
Golf 4 1997-2003
Golf 5 2003-2008
Golf 6 2008-2012
Golf 7 2012-