40 godina Audijevih peterocilindričnih motora

Prije 40 godina Audi je predstavio prvi peterocilindrični benzinski motor u drugoj generaciji modela Audi 100. Nakon toga su slijedila unaprjeđenja i nove izvedbe reli motora i peterocilindričnih dizelskih motora, s turbo punjačima, kontrolom emisija i tehnologijom četiri ventila po cilindru. Danas 2.5 TFSI motor u modelima Audi RS 3 Sportback i Audi TT RS nastavlja veliku tradiciju ovih peterocilindričnih motora.

Peterocilindrični motori iz Audija postigli su kultni status – djelomično zbog uspješnog učestvovanja u moto sportu, a jednako toliko i zbog njihove pouzdanosti i ekonomičnosti. Odigrali su vitalnu ulogu u definisanju Napretka kroz tehniku i do danas svojim karakterističnim zvukom pružaju emocionalno iskustvo vožnje.

Prvi peterocilindrični benzinski motor pokretao je model Audi 100 (C2) iz 1976. Ovaj model, koji je nosio internu oznaku Type 43, trebao je na tržištu biti pozicioniran više od svog prethodnika. Prema razvojnim inženjerima, četverocilindrični motori tog vremena nisu bili prikladni za taj plan.

Početkom sedamdesetih Audijevi inženjeri su stalno raspravljali o mogućnosti uvođenja petero i šesterocilindričnih linijskih motora. Ovi drugi su izbačeni zbog potrebnog većeg prostora za ugradnju i nepoželjne raspodjele mase. Stoga su odgovorne osobe odabrale peterocilindrični linijski motor, baziran na novom konceptu motora EA 827. Ovaj četverocilindrični linijski motor tokom 1970-ih korišten je unutar cijele VW grupe – na primjer u modelima Audi 80 i Audi 100. Tako izvedeni 2,1-litreni peterocilindrični motor razvijao je snagu od 100 kW (136 KS). Moderni sistem ubrizgavanja povećao je efikasnost i razvoj snage. Isporuke modela Audi 100 5E započele su u martu 1977.

Početkom 1978. Audi je predstavio prvu dizelsku verziju: atmosferski dizelski motor zapremine dvije litre koji je razvijao snagu od 51 kW (70 KS). Godinu dana kasnije, premijeru je doživio prvi peterocilindrični benzinski motor s turbo punjačem – još jedan Audijev pionirski korak. Sa snagom od 125 kW (170 KS) i okretnim momentom od 265 Nm, pokretao je novi top model Audi 200 5T.

Peterocilindrični benzinski motor iz 1980., Audi “Ur-quattro” imao je još više toga za ponuditi. S turbo punjačem, međuhladnjakom i stalnim pogonom na sve točkove, predstavljao je moćan tehnički paket za trkaće staze i cestu. U početku, razvijao je snagu od 147 kW (200 KS), a 1983. godine, Finac Hannu Mikkola u ovom automobilu osvojio je Svjetsko reli prvenstvo. Iste godine, Audi je predstavio Sport quattro izvedbu sa širim tragom točkova, koja je bila 24 centimetra kraća. Pokretana je novorazvijenim aluminijskim peterocilindričnim motorom sa četiri ventila po cilindru, koji je razvijao snagu od 225 kW (306 KS).

To je učinilo model Sport quattro najsnažnijim automobilom koji je neka Njemačka kompanija proizvela za uporabu na javnim cestama. Ovaj model predstavljao je osnovu za reli automobil nove Grupe B, s motorom sa četiri ventila po cilindru koji je od samog početka razvijao snagu od 331 kW (450 KS). Po prvi put je korišten u predzadnjoj utrci prvenstva 1984. godine, Ivory Coast reliju. Ostalih jedanaest utrka sezone odvezao je Šveđanin Stig Blomqvist u modelu Grupe B Audi quattro A2, koji je razvijao snagu od 265 kW (360 KS). Na kraju sezone, on je osvojio naslov u kategoriji vozača, a Audi u kategoriji proizvođača.

Čak i nakon što se Audi povukao iz reli takmičenja 1986. godine, bilo je još reli uspjeha: 1987. godine, Walter Röhrl osvojio je takmičenje Pikes Peak Hill Climb (SAD) u modelu Audi Sport quattro S1 (E2). Ovaj trkaći automobil razvijao je snagu od 440 kW (598 KS). Model za IMSA GTO takmičenja američkih touring automobila 1989. godine, isticao se sa snagom od 530 kW (720 KS) – iz malo više od dvije litre zapremine.

Na Frankfurtskom sajmu automobila 1989., Audi je predstavio još jednu prekretnicu automobilske povijesti: Audi 100 TDI. To je bio prvi produkcijski automobil s peterocilindričnim turbo dizelskim motorom s direktnim ubrizgavanjem goriva i potpunom elektronskom kontrolom. Ovaj motor razvijao je snagu od 88 kW (120 KS) iz zapremine od 2,5 litre. U isto vrijeme, Audi je nastavio razvijati svoju ponudu peterocilindričnih benzinskih motora. Godine 1994., na tržištu se pojavio model Audi RS 2 s motorom koji je razvijao snagu od 232 kW (315 KS). Kao Avant izvedba sa snagom sportskog automobila, ustanovio je novu automobilsku klasu.

Godina 1994., predstavljala je izlazak peterocilindričnih jedinica iz B segmenta, kada je predstavljen model Audi A4 (B5). Oni su postepeno sredinom 1990-ih zamijenjeni s novim V6 motorima. Zadnji peterocilindrični motori, 2.5 TDI u Audiju A6 i 2.3 Turbo u Audiju S6, proizvedeni su 1997. godine.

Tada, 2009., došao je veliki povratak – s turbo prednabijanjem i direktnim ubrizgavanjem goriva u modelu Audi TT RS. Ovaj poprečno ugrađeni motor, koji je razvila kompanija quattro GmbH, iz zapremine od 2,5 litre razvijao je snagu od 250 kW (340 KS), Također je nudio izvanredne performanse u modelima RS 3 Sportback i RS Q3. Model TT RS plus, kojega je Audi predstavio 2012., razvijao je impresivnih 265 kW (360 KS). Danas, 2.5 TFSI motor u Audiju TT RS razvija snagu od 294 kW (400 KS). Od 2010., međunarodni žiri automobilskih novinara sedam puta za redom ovom peterocilindričnom motoru dodijelio je titulu “Motor godine”.

Oni koji žele vidjeti prvi Audi s peterocilindričnim motorom mogu to trenutno napraviti u Audijevom Forumu u Neckarsulmu. Ova izložba klasičnih automobila nazvana “Od nule do 100” uključuje razne izloške koje Audi koristi za prikaz bogate povijesti svojih uspješnih modela. Ova izložba također uključuje jedan od prvih peterocilindričnih TDI motora iz 1989. Audi 100. Izložba se može pogledati do 6. novembra 2016.